Afvallen met medicijnen van de huisarts: hoe doe je het?

Overgewicht: het is iets waar veel mensen in Nederland mee te maken hebben. In 2020 had 50,5% van alle Nederlanders boven de achttien jaar last van overgewicht. Het komt bij mannen vaker voor dan vrouwen, maar bij ernstig overgewicht (obesitas) is dat precies andersom: meer vrouwen dan mannen zijn ernstig zwaar.

We weten allemaal hoe we moeten afvallen: verbrand meer calorieën dan je binnenkrijgt, beweeg meer, eet minder, enzovoort. De formule lijkt zo simpel. Met een beetje wilskracht moet het lukken – toch? 

Maar wat als je alles al geprobeerd hebt en nog steeds te zwaar bent? Kan de medische wetenschap helpen? Kun je afvallen met medicijnen van de huisarts?

Wat zijn de oorzaken van niet afvallen?

Er zijn genoeg dingen die we dagelijks onbewust doen, of juist niet doen, die niet bevordelijk zijn voor gewichtsverlies. Wil je afvallen, maar lukt het niet? Dan kan dat te maken hebben met zaken die niet voor hand liggen.

Je slaapt niet goed

Veel slapen en uitgerust zijn kan heerlijk zijn, maar teveel slaap (meer dan negen uur per nacht) of juist te weinig slaap (minder dan vijf uur per nacht) zijn gerelateerd aan overgewicht. Probeer een balans te vinden tussen vijf en negen uur slaap, waarbij je je de hele dag goed voelt.

Je wacht te lang met eten

Als je te lang wacht tussen maaltijden, werkt je spijsvertering langzamer. Dit kan zelfs zó langzaam zijn dat je lichaam je ingenomen calorieën niet meer kan verbranden. Bovendien is het makkelijker om tijdens de maaltijd te veel te eten omdat je honger hebt. Eet in plaats daarvan vaker op een dag kleine porties.

Je gaat te vaak uit eten

Als je je meeste maaltijd buiten de deur eet, is het moeilijk bij te houden hoeveel calorieën je binnenkrijgt. Een broodje van de supermarkt ’s ochtends, een patatje bij het middageten, een drankje hier en daar, ’s avonds naar een restaurant: het tikt allemaal aan. Zelfs salades en lichte maaltijden bevatten vaak meer calorieën dan je denkt. Ga lekker uit eten, maar met mate.

Je drinkt niet genoeg water

Volwassenen en kinderen vanaf veertien jaar worden aangeraden tussen de anderhalf en twee liter water per dag te drinken. Veel dranken bevatten te veel suiker en zorgen voor overgewicht. 

Hou je niet van water? Probeer zwarte koffie, kruidenthee of zuivel te drinken. Volgens het Voedingscentrum is het het gezondst om af te wisselen tussen water, thee en koffie zonder suiker en halfvolle melk, karnemelk, sojamelk of yoghurtdranken.

Je zit de hele dag stil

Lange periodes zonder bewegen zijn niet goed voor gewichtsverlies. Als je te lang stil zit, kan je lichaam niet meer inschatten wanneer je te veel hebt gegeten en heb je vaker trek. Bovendien krijg je een routine zonder beweging. Dubbel ongezond! 

Vaak is het lastig om lang zitten te voorkomen, bijvoorbeeld als je een kantoorbaan hebt, maar je kunt voor gezonde snacks kiezen. Ook even rondlopen, de trap in plaats van de lift nemen en regelmatig tijd uittrekken voor korte oefeningen helpt enorm!

Je eet teveel na de sport

Dus je beweegt en sport regelmatig? Heel gezond! Maar wat doe je na het sporten als je echt even iets moet eten? Veel mensen eten dan veel koolhydraten en krijgen zo meer calorieën binnen dan ze zojuist hebben verbrand. Kies in plaats daarvan voor een gekookt ei of een handvol noten of bessen: gezonde hapjes na een sportsessie.

Oh – en kijk ook uit met sportdrankjes en eiwitshakes, want ze kunnen bomvol suiker zitten.

Je drinkt vaak alcohol

Het is zo lekker, maar alcoholische dranken bevatten calorieën die ongemerkt optellen. Als je vaak meer dan drie drankjes per dag drinkt, heb je meer kans om te zwaar te zijn.

Het maakt daarbij niet uit wat voor soort drank je drinkt. Of het nou bier, wijn of wodka is: het zijn allemaal extra calorieën. Het is beter om af en toe te drinken, bijvoorbeeld een lekker glas wijn bij het eten.

Je bent gestresst

Vaak heb je het niet eens door, maar veel mensen eten onbewust meer als ze het druk hebben. Veel stress op het werk is ongezond en wordt vaak opgelost met snacks. Het geeft onmiddellijk opluchting, maar op de lange termijn krijg je teveel calorieën binnen. Het is gezonder om even naar buiten te gaan voor wat frisse lucht.

Wat zijn lichamelijke redenen voor overgewicht?

Soms kun je te zwaar zijn of moeite hebben met afvallen door een lichamelijke reden, bijvoorbeeld zwangerschap. Voor zwangere vrouwen is een gewichtstoename heel belangrijk, zolang het gezonde voeding voor moeder en baby is. Eet lekker fruit, groenten, granen en eiwitten.

Vrouwen in de menopauze komen ook vaak aan. De hormoonwisselingen, minder spiermassa en te weinig slaap kunnen er voor zorgen dat de pondjes er aan komen.

Kan de huisarts helpen met medicijnen om af te vallen?

Er zijn ook genoeg medische redenen voor gewichtstoename. Een van de meest voorkomende is de schildklier. De schildklier maakt hormonen aan die regelen hoe snel je lichaam voedsel omzet in energie. Een trage schildklier kan leiden tot overgewicht, omdat er niet genoeg van deze hormonen worden aangemaakt. De dokter kan dan medicijnen voorschrijven die de traag werkende schildklier op tempo brengen en je helpen met afvallen.

Misschien zijn je huidige medicijnen oorzaak van je gewichtstoename. Steroïden, bijvoorbeeld. Die kunnen je spijsvertering veranderen en je meer hongergevoel geven. Zelfs allergietabletten, zoals tabletten tegen hooikoorts, verminderen een stof die je lichaam aanmaakt om je trek te regelen. 

Het is altijd een goed idee om een afspraak te maken met de huisarts als je moeite hebt met afvallen, zelfs wanneer je sport en gezond eet. De dokter kan door middel van tests kijken of er een lichamelijke reden is voor je gewichtstoename en je helpen met medicijnen voor gewichtsverlies. De medische wetenschap werkt ook continu aan nieuwe medicatie, dus misschien kan je huisarts helpen met een nieuw medicijn voor afvallen. 

De huisarts krijgt regelmatig patiënten met vragen over overgewicht, dus er is niets om je voor te schamen. Tenslotte kampt de helft van je medemensen met hetzelfde probleem. Soms is medisch advies genoeg om je te realiseren dat er een probleem is – of om je nieuwe motivatie geven om af te vallen.